مطالعه سیستم تولید مثلی و گرده‌افشانی برخی از گونه‌های جنس Onobrychis

آگاهی از سیستم تولید مثلی گونه‌های گیاهی به تعیین تغییرات ژنتیکی و سازگاری آن‌ها در صورت کاشت در محیط‌های جدید کمک خواهد کرد. با توجه به اهمیت اسپرس به عنوان گیاهی علوفه‌ای، بذر سیزده جمعیت اسپرس (Onobrychis) شامل گونه‌های یکساله O. crista-galli، O. pulchella، O. caput-galli و O. micrantha و همچنین دو گونه زراعی و چند ساله O. viciaefolia و O. altissima در سال زراعی 89-1388 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج کاشته شد. مکانیسم گرده افشانی براساس خصوصیات مورفولوژیکی گل، نسبت دانه گرده به تخمک و میزان تولید میوه و دانه در شرایط طبیعی و ایزوله بر روی این نمونه‌ها بررسی شد. نتایج نشان داد که طول گل در دو گونه O. viciaefolia و O. altissima از سایر گونه‌ها بزرگتر و طول خامه نیز در آن‌ها از پرچم‌ها بلندتر بود. بیشترین نسبت دانه گرده به تخمک در گونه O. viciaefolia (22211) و کمترین آن در گونه O. crista-galli 387(2) (840) بود. تولید دانه و میوه به روش تریپینگ و ایزوله در تمام گونه‌ها مشابه گرده افشانی باز بود، در حالی که در شرایط ایزوله کامل در گونه‌های زراعی و چند ساله O. viciaefolia و O. altissima میوه و دانه تولید نشد، ولی در گونه‌های یک ساله به میزان کمتری نسبت به شرایط باز، میوه و دانه تشکیل شد. براساس نتایج این تحقیق، گونه‌های زراعی و چند ساله O. viciaefolia و O. altissima ، دگر لقاح اجباری و گونه‌های یک ساله O. crista-galli ، O. pulchella،O. caput-galli و O. micrantha از نوع گیاهان دگر لقاح اختیاری هستند.